ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύθηκε : Δευτέρα, 02 Φεβρουαρίου 2015 13:57

Βασικά χαρακτηριστικά των ομηρικών επών

• Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια αποτελούν τα αρχαιότερα έπη της ευρω­παϊκής λογοτεχνίας.
• Τοποθετούνται χρονικά στο β' μισό του 8ου αι. π.Χ.
• Η σύνθεση της Ιλιάδας προηγείται της Οδύσσειας και το­ποθετείται γύρω στο 750 π.Χ.
• Η Ιλιάδα έχει περίπου 3.500 στίχους παραπάνω από την Οδύσσεια,δηλ.
• Οι 24 ραψωδίες της Ιλιάδας δηλώνονται με κεφαλαία γράμματα.
• Η Ιλιάδα, ακολουθώντας το κύριο γνώρισμα της επικής ποίησης, που είναι ο ηρωικός χαρακτήρας στο περιεχόμενο της, αναφέρεται σε ένα ένδοξο παρελθόν γεμάτο ηρωικές πράξεις.
• Συντέθηκε τον 8ο αι. π.Χ. (Γεωμετρική εποχή), αλλά περιγράφει γεγονότα του 12ου αι.π.Χ. (Μυκηναϊκή εποχή)
• Ο ποιητής μεταφέρει στοιχεία της δικής του εποχής στην εποχή του Τρωικού πολέμου (αναχρονισμοί).
• Συχνά στην Ιλιάδα αναφέρονται στοιχεία εντελώς φανταστικά και εξωπραγματικά. Δεν πρέπει, λοιπόν, να αντιμετωπίζουμε την Ιλιάδαως ιστορική πηγή.
• Σκοπός του Ομήρου ήταν να τέρψει το κοινό του και όχι να το ενη­μερώσει γι την εποχή που περιγράφει στο έργο του.
• Το θέμα της Ιλιάδας είναι η φοβερή οργή, η μῆνις, του Αχιλλέα ενα­ντίον του Αγαμέμνονα. Ήδη από τον πρώτο στίχο του έπους το βασικό θέμα και η αφετηρία για τη σύνθεση του έπους είναι σαφής.
• Η αφορμή είναι η άρνηση του Αγαμέμνονα να επιστρέψει την αιχ­μάλωτη Χρυσηίδα στον ιερέα του Απόλλων Χρύση, ο οποίος ζητεί από το θεό να τιμωρήσει τους Αχαιούς. Εκείνος ανταποκρίνεται και στέλνει φοβερό λοιμό στο στρατόπεδο των Αχαιών. Στη συνέχεια, ο Αγαμέμνονας αναγκάζεται να επιστρέψει τη Χρυσηίδα και απαιτεί να πάρει στη θέση της το γέρας του Αχιλλέα, τη Βρισηίδα. Ο Αχιλλέ­ας θεωρεί αυτή την απαίτηση ατιμωτική για τον ίδιο και την ανδρεία που έχει επιδείξει μεταξύ των Αργείων, γι' αυτό και φιλονικεί με τον Αγαμέμνονα και τελικά αποφασίζει να αποχωρήσει από τη μάχη. Θα επανέλθει πολύ αργότερα, αφού έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες Αχαιοί, μόνο για να εκδικηθεί το θάνατο του φίλου του Πατρόκλου. Συμφιλι­ώνεται με τον Αγαμέμνονα και στρέφεται οργισμένος εναντίον του Έκτορα, τον οποίο σκοτώνει.

Ιλιάδα και Ιστορία
Επομένως, το ηλιαδικό έπος χρησιμοποιεί την ιστορία ως πηγή έμπνευσης και ταυτόχρονα ως χρονικό πλαίσιο, αλλά δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ιστορικό σύγγραμμα.
Περιεχόμενο, θέμα και δομή της Ιλιάδας
Το θέμα, λοιπόν, είναι η μῆνις του Αχιλλέα, αλλά το περιεχόμενοείναι ο δεκάχρονος πόλεμος στην πεδιάδα της Τροίας. Είναι απαραί­τητο να γίνεται διάκριση ανάμεσα σε αυτά τα δύο στοιχεία.
Ο ποιητής περιγράφει τις τελευταίες 51 ημέρες πριν από την άλω­ση της Τροίας, η οποία δεν περιλαμβάνεται στο έπος. Η Ιλιάδα που τελειώνει με τον ενταφιασμό του Έκτορα, του πιο γενναίου Τρώα και γιου του βασιλιά Πριάμου.
Διαφορές Ιλιάδας καιΟδύσσειας
Ύφος
Ιλιάδα: δραματικό και πυκνό
Οδύσσεια: αφηγηματικό και παραστατικό
Περιεχόμενο
Ιλιάδα: ηρωικό, πολεμικό, σκληρό και συχνά ωμό
Οδύσσεια: ήρεμο, ειρηνικό, παραμυθιακό και νοσταλγικό
Είναι σαφές ότι ο χαρακτήρας της Οδύσσειας παραπέμπει σε ένα ποιητή ώριμο και κατασταλαγμένο στην κοσμοθεωρία του, ενώ ο χα­ρακτήρας της Ιλιάδας φανερώνει έναν δημιουργό στην ακμή της νε­ανικής ηλικίας του.
Κοινωνία και πολιτική
Ιλιάδα: Βασιλεία - αριστοκρατία, με συμμετοχή του στρατού στη λήψη αποφάσεων.
Οδύσσεια: Παρακμή βασιλείας και αριστοκρατίας - οι κατώτερες τά­ξεις έχουν άποψη.
Θεοί και άνθρωποι
Και τα δύο έπη περιγράφουν τους θεούς με ανθρωπόμορφα χαρα­κτηριστικά.            
Ιλιάδα: Εγωιστές και άδικοι. Οι άνθρωποι παραδίνονται στις διαθέσεις τους.
Οδύσσεια: Υπακούουν σε κάποιους κώδικες ηθικής, είναι πιο αξιοπρεπείς. Οι άνθρωποι έχουν πιο ξεκάθαρη την προσωπική ευθύνη για τις επι­λογές που κάνουν στη ζωή τους και καθορίζουν με αυτό τον τρόπο εν μέρει τη μοίρα τους.
• Πρωταγωνιστές
Ιλιάδα: Ο Αχιλλέας είναι παρορμητικός κάι χάνει εύκολά την ψυχραιμία του.
Οδύσσεια: ο Οδυσσέας είναι φρόνιμος κάι συνετός.